Otwarte dialogi - antycypacje, szanowanie inności

Pierwszy w Polsce pełny opis nowej, skandynawskiej metody terapii napadów psychozy
Podejście oparte na Otwartym Dialogu (ODA) zyskuje coraz większą popularność w Europie Zachodniej i USA, chociaż wciąż nie jest dobrze znane wśród polskich specjalistów. Książka zawiera kompleksowe przedstawienie tej rewolucyjnej metody, prezentuje wyniki badań i zawiera wskazówki potrzebne do zastosowania jej w praktyce. ODA wyróżnia koncentracja na potrzebach pacjenta i jego bliskich, dzięki natychmiastowym interwencjom istotnie zmniejszając ryzyko rozwoju schizofrenii i umożliwiając szybki powrót do pracy lub nauki po epizodach psychotycznych.
Podejście oparte na Otwartym Dialogu zostało stworzone przez psychoterapeutę Jaako Seikkulę i psychiatrę Briggitę Alakare w latach 80-tych XX wieku. Metodę wdrożono w Zachodniej Laponii w Finlandii, czego skutkiem było zmniejszenie chorobowości na schizofrenię o 90% w ciągu 30 lat. U podstaw ODA leży zaangażowanie rodziny, najbliższego otoczenia i sieci społecznej pacjenta. Głównymi założeniami systemu są natychmiastowa reakcja na pojawienie się kryzysu, spotkanie z pacjentem w jego naturalnym środowisku, dopasowanie leczenia do jego potrzeb, ciągłość terapeutyczna, mobilność i odpowiedzialność zespołu terapeutycznego. Podejście oparte na Otwartym Dialogu wykorzystuje różne nurty terapeutyczne, traktując proces leczenia holistycznie.
Praca Seikkuli i Arnkila jest zaproszeniem do poważnej refleksji i zmiany myślenia oraz działania. O tym, że zmiana ta może mieć konsekwencje praktyczne, świadczą liczne, realizowane także w Polsce, szkolenia i próby wprowadzania ODA do praktyki psychiatrycznej. Można wprawdzie przyjąć postawę defensywną i schować się za tezą, że ODA to utopia. [...]. Lecz jeśli projekt Seikkuli i Arnkila jest oparty na śmiałości, pasji i energii nowatorów, cechach trudnych do naśladowania przez konserwatywnych profesjonalistów, trzeba o nim myśleć jako o wizji cennej i inspirującej. A może nawet warto wziąć udział w szkoleniu przygotowującym do wdrażania ODA w Polsce?
Fragment ze Wstępu prof. Bogdana De Barbaro
Ta książka przyniesie swemu uważnemu czytelnikowi wiele ciekawych i inspirujących informacji na temat otwartego dialogu, idei i praktyki szukania rozwiązań w poważnych kryzysach psychicznych, w których oczekiwane rozwiązania są, zdawałoby się, szczególnie trudne do osiągnięcia. Spomiędzy tych informacji wyłaniają się też jednak ważne obietnice. Spotkanie, rozmowa, refleksja otwierają szansę rozumienia i porozumienia, a tym samym szansę odzyskiwania nadziei, ograniczania obezwładniającej bezradności, odgadywania pochowanych znaczeń, odnajdywania zgubionych uczuć, przełamywania wyobcowującego osamotnienia, czy powracania na wybraną ścieżkę życia. To sprawia, że dla wielu osób – specjalistów i niespecjalistów - praktykowanie lub doświadczanie otwartego dialogu staje się swego rodzaju antidotum na słabości dominującego dziś sposobu pomagania, który skupiony na racjonalności działania, zaniedbuje, albo i lekceważy, ludzki oraz międzyludzki kontekst kryzysu. Dzięki temu, otwarty dialog może być dialogiem realnie pomocnym i owocnym.
Prof. Jacek Wciórka, psychiatra, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.
Jak pogodzić bycie w roli eksperta z byciem partnerem w dialogu? Jak w czasach wysokich wymagań, jakości świadczeń, standardów i medykalizacji psychiatrii tolerować niepewność? Jak w momencie oczekiwania od lekarza, terapeuty natychmiastowych, skutecznych działań znaleźć czas na wsłuchanie się w historię drugiego człowieka i poznanie jej szerokiego kontekstu?  Czy książka prof.  Jaakko Seikkuli odpowiada na te oraz wiele innych pytań, które stawia sobie profesjonalista chcący dobrze leczyć? Na pewno po przeczytaniu nie ma wątpliwości, że jest sens je zadawać i to w dialogu z pacjentem poszukiwać odpowiedzi jak pomagać.
Lek. med. Anna Depukat, specjalista psychiatra, psychoterapeuta.
Zastępca Dyrektora ds. Lecznictwa, w szpitalu im. dr. J. Babińskiego w Krakowie, Członek zarządu Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego